‘Alle dagen Feest’, Skûtsjesilen yn ’e Wâlden

Met deze slogan haalde sportwethouder Doeke Fokkema van de gemeente Tytsjerksteradiel in 2009 het skûtsjesilen weer naar de Burgumer Mar. In 1990 had de IFKS er nog wel een keer een kwalificatiewedstrijd gezeild, maar daarna niet meer. Onder de noemer 'proloog' zeilde de IFKS nu met 22 skûtsjes op de Burgumer Mar.

Op de uitzichtpunten van Eastermar, Skûlenboarch en Klein Zwitserland dromden honderden kijkers samen en op het meer waren vele bootjes. In Eastermar was het 's middags zeer gezellig met muziek van Apollo en kraampjes met oude ambachten en maritieme artikelen in het dorp. Voor toeschouwers en walvolk een attractief evenement. De eregasten van dit feest waren de skippers en bemanning van de IFKS-skûtsjes.

Burgumer Mar

Het skûtsjesilen op de Burgumer Mar heeft zaterdag 13 juni 2009 hiermee gebracht wat de initiatiefnemers voor ogen stond. Anders dan op 23 augustus 1922 was het nu een schiftende wind van iets te weinig kracht, maar met een warme zon was de wedstrijd op de Burgumer Mar een feest. De organisatie had bij deze eerste keer sinds 19 jaar bijna alles goed voor elkaar.

’s Ochtends waaide het redelijk. Er was een mooie route uitgelegd met een ‘gate’ bij de beneden boei. Deelnemers konden kiezen of ze stuurboord of bakboord om wilden. Wederom verraste bij de grote klasse ‘De Jonge Jan’. Talsma’s schip, bijgenaamd ‘De Poep’, voer sneller dan concurrenten als Michiel Kalsbeek, Geale Tadema, Siebo Zijsling en Erik Jonker.

Bij de kleine klasse stuurde nu eens Rinze Herrema de 'Engelina Smeltekop', maar dat schijnt niet uit te maken. Dit schip wint in deze klasse bijna altijd, en dus ook nu. De 22 IFKS-skûtsjes zorgden voor een spannende wedstrijd.

Het verslag

Een oude traditie werd hiermee in ere hersteld, want tussen beide Wereldoorlogen werd er op de Burgumer Mar ook gezeild met ‘beurt- en vrachtschepen’, zoals dat toen werd genoemd. Hieronder is een deel van een verslag van de meest in het oog springende wedstrijd van toen weergegeven:

“.... Dit was op 23 augustus 1922 op de Burgumer Mar. De wedstrijd, onderdeel van een uitgebreid zeilprogramma, werd georganiseerd door de pas het jaar ervoor opgerichte Watersportvereniging Bergumermeer. Deze had haar ontstaan mede te danken aan de ontwikkeling van de BM-er door kapper Bulthuis, die precies onder de belastinggrens zat. Voor de grote schepen werd een hoofdprijs uitgeloofd van dertig gulden, een premie van vijftien en een soort troostprijs van vijf gulden voor de als derde geklasseerde. Naast Jelle Sakes Stoker met 'De Zwaluw’ (huidige ‘Raerder Roek’, [L 937 N]) waren andere deelnemers Jabik van der Wal uit Burgum (‘Drie Gebroeders’, [L 278 N]), Sjoerd Boersma uit Twijzel, Lykele Dijkstra uit Buitenpost, Sytse Jiskes Sytema uit Eastermar (‘De Jonge Jan, [L 1265 N]), Jan Bergsma uit Warten (‘De Eersteling’, [L 1028 N]) en Lammert Jans Brouwer uit Kootstertille. De publieke belangstelling was, volgens de krantenverslagen, groot.

De tuigage was vrij wat mede de oorzaak was van veel consternatie. Het starten verliep al moeilijk door zeer krachtige van zuid- naar noordwest lopende wind die tot storm aanwakkerde, zodat er schuimkoppen op de golven stonden. Daarom werd in overleg met de deelnemers besloten om drie routes op tijd te zeilen.

Het werd een verwoestende strijd, waarbij zwaar gereefd moest worden. Twee deelnemers moesten direct al naar de kant met averij. Lammert Brouwer noteerde in de regen met de ‘Hoop doet Leven’ [L 1436 N], een 54-tons skûtsje uit 1916 van Barkmeijer Briltil, de snelste tijd, 52 minuten. Hij had aanvankelijk het reusachtige tuig geleend van de 72-tons tjalk van Hjerre Boskma uit Zwaagwesteinde, maar omdat het zo hard waaide, zeilde hij toch met eigen gereefd zeil en fok. Sytse Jiskes Sytema, die het grootzeil ook helemaal had dichtgereefd, kwam na 55 minuten binnen. Jan Bergsma kwam drie minuten later, op een halve minuut gevolgd door Jelle Stoker. Jabik van de Wal eindigde na 60,30 minuten als laatste. Hij had het tuig van Lammert Brouwer zullen lenen, maar dat ging vanwege de weersomstandigheden niet door. ....”

De einduitslag werd uiteindelijk anders dan hierboven beschreven. Hoe en waarom, dat kunt u lezen in het boek “Van Zwaluw tot Roek, Het verhaal van een skûtsje 1906-2006”, door Frits J. Jansen en Klaas Jansma.

De omstandigheden

In Eastermar was het braderie en speelde Apollo van Burgum, bij Klein Zwitserland was ’s middags een mooie ploeg publiek en zelfs in Burgum zelf was het wel gezellig. Het wedstrijdwater was groot genoeg. Alleen was het verrassend als het zwaard zo nu en dan ineens omhoogschoot, omdat er hele grote stenen op de bodem liggen. Op Klein Zwitserland was accommodatie gerealiseerd en was er aanlegplaats voor schepen en toeschouwers en natuurlijk ruimte voor het zeg maar culinaire gebeuren. De commissie Skûtsjesilen yn ’e Wâlden is hierin geslaagd.

Een beetje vervelend was ’s middags bij lichter weer de start van de grote klasse. Er waren wel vier schepen te vroeg, zodat de organisatie terecht het sein gaf voor ‘massale valse start’. Helaas stoorde niemand zich aan het amechtige toetertje en schutter Johan Boersma liet ook niks horen. Met die valse start was daarom ook de uitslag ongeldig. Maar hij telde wel bij de uitreiking, die gedeputeerde Tineke Schokker voor haar rekening nam.

Uitslag skûtsjesilen op de Burgumer Mar, 13 juni 2009 (eindresultaat na twee wedstrijden)

Klasse groot
1. Jelle Talsma, De Jonge Jan, Warten
2. Michiel Kalsbeek, Raerder Roek, Raerd
3. Siebo Zijsling, Striidber, IJlst
4. Hilbrand de Vries, Sted Sleat, Sloten
5. Erik Jonker, Jonge Rein, Wytgaard
6. Sint Bekkema, De Verandering, Burgum
7. Peter de Koe, Hoop op Zegen, Sleat
8. Freddy van der Heide, Drie Gebroeders, Grou
9. Siete Meeter, Sûn en Wol, Leeuwarden
10. Geale Tadema, It Doarp Eastermar, Eastermar
11. Floris Bottema, Harmonie, Bolsward
12. Martin Vlasbloem, Verwisseling, Skuzum

Klasse klein
1. Rinze Herrema, Engelina Smeltekop, Earnewâld
2. Sietse Broersma, Avontuur, Oudega (W)
3. Sjoerd Kleinhuis, Lytse Earnewâldster, Earnewâld
4. André Wiersma, Nieuwe Zorg, Earnewâld
5. Harold Veenema, Hoop op Welvaart, Sneek
6. Quirijn Kuiper, De tiid sil’t leare, Terhorne
7. Pieter Jansma, Twa Famkes, Drachten
8. Jochum van der Vaart, Nooit Volmaakt, Lemmer
9. Jaap Hofstee, It Swarte Wief, Tijnje
10. Koos van Drunen, Hoop doet Leven, Nij Beets

www.skutsjesilenynewalden.nl

Voor de resultaten van de opvolgende jaargangen zie uitslagen Iepen Fryske Kampioenskippen Skûtsjesilen (IFKS) / IFKS vanaf 2004.